Posadź drzewa na słabych gruntach rolnych – możliwości wsparcia finansowego

Sadzenie drzew na słabych gruntach rolnych to nie tylko sposób na poprawę jakości środowiska, ale również szansa na uzyskanie wsparcia finansowego. W Polsce dostępne są liczne programy dotacyjne, które zachęcają rolników do zalesiania i tworzenia zadrzewień śródpolnych. W tym artykule omówimy korzyści płynące z takich działań, wymagania formalne oraz dostępne źródła finansowania.

Dlaczego warto sadzić drzewa na słabych gruntach rolnych?

Słabe grunty rolne, często o niskiej produktywności, mogą być idealnym miejscem do zalesiania. Oto główne korzyści:

• Poprawa jakości gleby: Drzewa wzbogacają glebę w materię organiczną, poprawiają jej strukturę i zwiększają retencję wody.
• Ochrona przed erozją: Systemy korzeniowe drzew stabilizują glebę, ograniczając erozję wodną i wietrzną.
• Zwiększenie bioróżnorodności: Zadrzewienia stają się siedliskiem dla wielu gatunków roślin i zwierząt, wspierając lokalne ekosystemy.
• Łagodzenie skutków zmian klimatycznych: Drzewa pochłaniają dwutlenek węgla i pomagają regulować mikroklimat.
• Korzyści ekonomiczne: Sadzenie drzew może przynieść dodatkowe dochody dzięki dotacjom oraz późniejszej sprzedaży drewna lub owoców.

Rodzaje wsparcia finansowego

W Polsce istnieje kilka programów wspierających zalesianie i tworzenie zadrzewień śródpolnych. Oto najważniejsze z nich:

1. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)

Program PROW 2014–2020 oraz jego kontynuacja w ramach Planu Strategicznego 2023–2027 oferują wsparcie na:

• Zalesianie gruntów rolnych.
• Tworzenie zadrzewień śródpolnych.
• Zakładanie systemów rolno-leśnych.

2. Stawki wsparcia

Kwoty dofinansowania są różnorodne i zależą od rodzaju nasadzeń:

• Zalesianie: od 8 307 zł/ha do 22 441 zł/ha w pierwszym roku (w zależności od warunków terenowych i zabezpieczeń).
• Zadrzewienia śródpolne: od 10 000 zł/ha do 18 000 zł/ha.
• Premie pielęgnacyjne: około 2 500 zł/ha/rok przez okres 5 lat.

3. Dodatkowe refundacje

Koszty zabezpieczenia sadzonek przed zwierzyną również są refundowane:

• Ogrodzenia: około 8,82 zł za metr bieżący.
• Osłonki na drzewka: około 1 488 zł/ha.

Jakie drzewa sadzić na słabych glebach?

Dobór odpowiednich gatunków drzew jest kluczowy dla sukcesu nasadzeń. Na słabych glebach najlepiej sprawdzają się gatunki odporne na trudne warunki:

Gatunki iglaste

• Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris): dobrze rośnie na piaszczystych glebach i jest odporna na suszę.
• Świerk pospolity (Picea abies): preferuje gleby o umiarkowanej wilgotności.

Gatunki liściaste

• Brzoza brodawkowata (Betula pendula): toleruje ubogie gleby i szybko wzrasta.
• Dąb szypułkowy (Quercus robur): wymaga nieco lepszych warunków, ale dobrze wzbogaca glebę w próchnicę.

Krzewy owocowe

• Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides): doskonale radzi sobie na piaszczystych glebach i ma wartościowe owoce.

Warunki formalne uzyskania wsparcia

Aby ubiegać się o dotacje, należy spełnić kilka wymogów formalnych:

1. Własność gruntu: Wnioskodawca musi być właścicielem lub współwłaścicielem działki przeznaczonej pod nasadzenia. Grunty muszą być wykazane jako rolne w ewidencji gruntów i budynków.
2. Plan zalesienia: Dokument przygotowany przez nadleśniczego Lasów Państwowych jest wymagany przy składaniu wniosku o wsparcie.
3. Obszar nasadzeń:

• Zalesianie: powierzchnia od 0,1 ha do 40 ha.
• Zadrzewienia śródpolne: powierzchnia od 0,1 ha do 0,5 ha, szerokość od 4 m do 20 m.

1. Terminy składania wniosków: Wnioski można składać w określonych terminach za pomocą platformy ePUAP lub aplikacji eWniosekPlus.

Praktyczne wskazówki dla rolników

1. Analiza gleby: Przed rozpoczęciem nasadzeń warto zbadać jakość gleby i dobrać odpowiednie gatunki drzew.
2. Przygotowanie terenu: Usunięcie chwastów oraz odpowiednie spulchnienie gleby zwiększa szanse na przyjęcie się sadzonek.
3. Pielęgnacja drzew:

• Regularne podlewanie w pierwszych latach po posadzeniu.
• Ochrona przed szkodnikami za pomocą repelentów lub ogrodzeń.

Przykłady realizacji projektów

W Polsce realizowano już wiele projektów zalesiania słabych gruntów rolnych:

• W północno-zachodniej Polsce zastosowano zabiegi fitomelioracyjne, takie jak wysiew łubinu czy dodanie materii organicznej (np. kory), co znacząco poprawiło jakość gleby po ponad 30 latach od nasadzeń sosny zwyczajnej.
• W regionach o dużej fragmentacji gospodarstw wdrażano systemy rolno-leśne, które pozwalały na jednoczesną uprawę ziemi i hodowlę zwierząt przy zachowaniu korzyści środowiskowych.

Podsumowanie

Sadzenie drzew na słabych gruntach rolnych to inwestycja w przyszłość – zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym. Dzięki dostępnym programom wsparcia finansowego rolnicy mogą nie tylko poprawić jakość swoich gruntów, ale także zwiększyć bioróżnorodność i przyczynić się do ochrony klimatu. Warto wykorzystać dostępne możliwości dotacyjne i przekształcić nieużytki w produktywne lasy lub zadrzewienia śródpolne.